Dzisiejszy odcinek sponsoruje niedźwiedź polarny. Dlaczego? Pewnie nie wiecie, ale właśnie dzisiaj, czyli 27-go lutego obchodzimy jego Światowy Dzień. Czy tego dnia oddajemy cześć Białemu Misiowi? Niezupełnie. W tym wszystkim chodzi o to, żeby zwrócić „naszą” uwagę na coraz większe problemy z jakimi borykają się niedźwiedzie polarne w związku z ocieplaniem się klimatu w Arktyce i zmniejszaniem się ilości lodu morskiego. Organizatorem tego „dnia” jest  organizacja pozarządowa Polar Bears International, która jak sama nazwa wskazuje, zajmuje się dzikimi niedźwiedziami polarnymi i ich ochroną (jest to gatunek sklasyfikowany jako narażony na wyginięcie).
W ramach Światowego Dnia Niedźwiedzia Polarnego promowana jest m.in. akcja „Thermostat Challenge” (tłumacząc łopatologicznie: „Wyzwanie termostatu” ;P), która nawołuje do zmniejszania emisji dwutlenku węgla – chociażby przez symboliczne przykręcenie termostatu w domu, pracy czy szkole. Chodzi oczywiście o spowolnienie ocieplania klimatu w Arktyce, gdzie coraz rzadziej zamarzają fiordy i jest coraz mniej lodu morskiego, który jest potrzebny niedźwiedziom polarnym by mogły polować na foki. Brak lodu, a zatem i polowania może skutecznie przyczynić się do zmniejszenia populacji białego misia.

Jak wygląda sytuacja niedźwiedzi polarnych na Svalbardzie?
Zacznijmy od tego, że do 1973 r. w Norwegii można było polować na niedźwiedzie polarne. Według danych z Biura Gubernatora Svalbardu były lata, kiedy łapano (i zabijano) prawie 1000 niedźwiedzi rocznie. W 1973 r. Norwegia objęła niedźwiedzie całkowitą ochroną, co pozwoliło powoli odbudować się populacji. W okresie 2004-2015 ich liczba na Svalbardzie zwiększyła się o ok. 42%, licząc w 2015 r. blisko 1000 sztuk. Obecnie szacuje się, że w rejonie Morza Barentsa żyje ok. 3000 niedźwiedzi polarnych.

Warto też dodać, że od momentu, kiedy gatunek ten został objęty ochroną w Norwegii, za zabicie niedźwiedzia na Svalbardzie grożą surowe kary (wraz z dożywotnim zakazem wjazdu na Svalbard), a każdorazowy przypadek objęty jest szczegółowym dochodzeniem przez Biuro Gubernatora. Jak bardzo szczegółowym? Jeśli nie ma sprawcy, a jest pocisk, to wykonuje się analizy balistyczne, a potem szuka się broni z której został wystrzelony (oblatując wszystkie husy i stacje). Zabicie niedźwiedzia na Svalbardzie jest dozwolone tylko, gdy jest to akt samoobrony.

Co jeśli niedźwiedź zabłąka się do Longyearbyean albo zbyt długo kręci się przy jakiejś stacji? Wzywa się Norwegów, którzy przylatują śmigłowcem, tymczasowo usypiają misia, ładują go do śmigłowca (tak, tak – do środka, widziałam zdjęcia naszych pilotów!) i wywożą daleko na północ. Kiedy tropi się takiego misia z powietrza, nie można go „gonić” – niedźwiedzie biegają bardzo szybko (do 40 km/h), ale tylko na krótkich dystansach. Dłuższy bieg powoduje u nich przegrzanie, a w efekcie śmierć. Możecie mi wierzyć, że kiedy norwescy piloci o tym opowiadają, mają bardzo zatroskany wyraz twarzy i podkreślają, że trzeba uważać, żeby nie zrobić krzywdy miśkom.

Skoro już wspomniałam o helikopterze to białe misie na terenie Svalbardu co roku zliczane są przez Norwegów, którzy odwiedzają też naszą stację. Mam więc cichą nadzieję, że w tym roku na wiosnę również się pojawią i będę mieć okazję z nimi porozmawiać o miśkach.

Na koniec: tutaj możecie sprawdzić, gdzie kręcą się wybrane misie na Svalbardzie:
http://wwfgap.org/tracker/polar-bear/svalbard/

 

Nie wiem jak tam u Was, ale słyszałam, że Polska znalazła się w "okowach mrozu" i młodzież nie pamiętająca zimy stulecia z trwogą obserwuje obniżający się słupek rtęci w termometrze, tudzież stuka z niepokojem w elektroniczną stację pogodową wskazującą liczby daleko na minusie. Nie to, żebym ja pamiętała zimę stulecia, ale znam kogoś kto pamięta ;P
Być może walcząc z falą mrozów z otuchą myślicie sobie: Matko! Taki mróz u nas, to co to dopiero musi być na Spitsbergenie u Anuli! Dobrze, że nas tam nie ma! Uff, uff…
Tymczasem powiem wam, że… do nas (na Spitsbergen znaczy się) te mrozy na szczęście jeszcze nie dotarły :P Tak się składa, że u mnie za oknem jest właśnie +1,5°C i leje się woda. Z nieba. Co oznacza, że znowu zmyje nam resztki śniegu z moreny i trzeba będzie kombinować, żeby przejechać skuterem. Jak ci nie wywieje śniegu, to ci zmyje deszczem. Taka to arktyczna zima właśnie...
Za to fiord wyrabia co chce. Wczoraj dopchało z południa tyle lodu, że chyba pół fiordu było zawalone, a gdybyście chcieli wiedzieć, to nasz fiord ma ok. 8 km szerokości. Także dużo lodu :) Tymczasem dzisiaj rano otwieram oczka i przecieram je z wrażenia, bo po 4 km lodu ani śladu. Fale za to miotają growlerami wielkości PTSa na lewo i prawo. Fotki w załączeniu. Aha, te bryły lodu naprawdę są takie niesamowicie niebieskie – to aż kłuje w oczy jak się na nie patrzy i zupełnie nie trzeba tego kolorować w fotoszopie. Serio.

Jak widzicie, jeśli mieliście w głowie wizję, że deski w stacji trzeszczą od ściskających je arktycznych mrozów to byliście w błędzie! Aktualnie bardziej niż futro przydałby się dobry parasol – paradoksalnie, żadnego nie ma na stacji :) bo po co komu parasol w Arktyce? Taki to srogi klimat ma nasz Hornsund. Prognozy długoterminowe straszą co prawda, że może być uwaga… -16°C – ale kto by tam wierzył długoterminowym? Na pewno nie ja ;)
Niezachęcającą pogodę wykorzystuję na dalsze doprowadzanie kolana do porządku – ostatnio galopuje stacyjnymi korytarzami o kulach [wreszcie mam 4 nogi! Haaa! :D], żeby nie używać tej mojej nóżki co to jest „bardziej”, co by kolano wróciło do normy, a ja do normalnego człeko-chodu. Się zobaczy. W czwartek planuję cud hornsundzki - odrzucę kulę i pójdę przed siebie.
Zakańczam muzycznie - strasznie dużo piosenek z deszczem w tytule pcha się do głowy, ale na dzisiejszą aurę chyba najlepiej pasuje stary klasyk B.J. Thomas i jego  „Raindrops Keep Fallin' On My Head” zwłaszcza, że jak wychodziłam z pokoju to akurat nakapało mi na głowę (jednak dach trochę cieknie), ale nie ma co narzekać :) To siup:

 

A jak, bywało i tak, również tutaj, na zmrożonej wieloletnią zmarzliną ziemi Svalbardu ;)
W telewizji Igrzyska w Ping-czang-czong (czy jakoś tak), a polskie polarnictwo ma w pakiecie 7 kanałów Eurosportu, toteż jakąś dziwną i nikomu nie znaną siłą rzeczy, często ostatnio losujemy olimpijskie kanały. Efekt jest taki, że z zadziwieniem odkrywamy nowe konkurencje i siły rządzące sportami olimpijskimi. Okazuje się, że można być mistrzem w zjeżdżaniu po muldach, a na saneczkach można jeździć zarówno głową, jak i nogami do przodu (mimo notorycznego przekraczania mety w ten wyszukany sposób wszyscy zawodnicy jeszcze żyją), a na dodatek zarówno pojedynczo, jak i w parach, a do tego z podziałem na kobiety i mężczyzn. W sumie może jest też oddzielna konkurencja dla par mieszanych, ale jeszcze nie trafiliśmy na taką transmisję. Nadal próbujemy rozgryźć, o co chodzi w curlingu i szacujemy ile czasu zajęłoby nam mycie podłóg w stacji, gdybyśmy szczotowali je z prędkością olimpijskich mistrzów lodowej szczotki.

Zimowe konkurencje inspirują nas też do rozważań nad organizacją własnych zimowych zawodów. Co prawda nie mamy saneczek, ale w sumie ostatnio Qba wymienia brodziki na stacji, co brzmi bardzo kusząco w kontekście zjazdowym... ;P
Oczywiście byłoby nudno, gdybyśmy nie mieli na Igrzyskach też "swoich" zawodników, którym gorąco kibicujemy oraz przeżywamy ich sukcesy i porażki.  Poza polską reprezentacją, mamy swoich faworytów z innych państw (każdy ma swoje państwo - co by duch rywalizacji nie zginął). Mój reprezentant to Akwasi Frimpong – saneczkarz z Ghany (to jedyny zawodnik z tego kraju! :)). Niestety w czasie konkursu ewidentnie jego sanki miały płozy stępione od trenowania jazdy po afrykańskich piaskach, bo Akwasi skończył z wynikiem plasującym go pod koniec 30tki. Nie był jednak ostatni! Ha! :D A poza tym miał najładniejszy kostium i kask, więc w sumie nie było tak źle. Trzymam za niego kciuki za 4 lata :)

Sporty zimowe w TV, a za oknem śnieg i coraz jaśniej. Nie trzeba było więc długo czekać, aby nasza polarna reprezentacja ruszyła na podbój hornsundzkich stoków. Jako młody padawan narciarstwa pobrałam wstępne nauki od certyfikowanej Mistrzyni Joanny i ruszyłam na stoki szlifować nowo nabyte umiejętności. Moja błyskotliwa olimpijska kariera narciarska zaczęła się szybko i równie szybko się zakończyła. Gdyby Krasulka nie jeździła, to by nóżki nie… skręciła. A dokładnie chyba lekko skręciłam sobie lewe kolano :/ Co zrobić, powiadają, że jak się nie przewrócisz, to się nie nauczysz. To w sumie już coś powinnam umieć :P niestety, mimo, że ogólnie jestem całkiem elastyczną istotą, to nawet ja po doczepieniu do kopytek dwóch dech staję się podatna na wypadki. Zwłaszcza jak kopytka rozjeżdżają się w różne strony :O Było o dwa upadki za daleko… a teraz radośnie kuśtykam po stacji w ortezie, okładając kolano lodem [tego akurat tutaj nie brakuje, haha :)] i mam nadzieję, że wkrótce będę mogła wrócić na stok...
Trzymajcie kciuki za szybką regenerację!



... a tu skręcone kopytko :(

Dokładnie 12.02.2018, czyli w poniedziałek, mieliśmy wreszcie pierwszy wschód słońca. Co prawda pierwsze promienie słońca zobaczył tylko nasz Oceanograf, który postanowił wdrapać się na Fugla, gdy w tym samym czasie „na dole” szalała mgła i chmury. Jednak prawie 600 m wyżej można było cieszyć się przez chwilę słonkiem, co Łukasz uwiecznił na zdjęciu (patrz poniżej).

Noc polarna towarzyszyła nam przez 3 miesiące – mnie osobiście nie przeszkadzała i generalnie bardzo dobrze się czułam w tym czasie. Jedyny dyskomfort w czasie nocy, jaki odczułam to lekki stres, kiedy zastanawiałam się czy te dwa świecące w ciemności punkciki to oczy lisa czy misia… Zwłaszcza kiedy czasem samotnie trzeba było wybrać się nieopodal Banachówki na pomiar temperatury wody. Poza tym? Szafa gra. Jakaś odmiana, nowe warunki, nowe odczucia. Chociaż nie da się ukryć, że teraz kiedy już o 8 rano jest nieco jaśniej, a o 10 jasno, to jest dużo przyjemniej. Jako nocny marek lubię noc, ale nie oszukujmy się, o ile nie cierpisz na światłowstręt, to  jednak co światło to światło ;) Można już iść na spokojnie tu czy tam, co nie oznacza, że bez czujności (misie potrafią pojawić się zupełnie nieoczekiwanie) i przynajmniej człowiek widzi, czy ta dziwna górka to śnieg czy kupa futra. Wczoraj słońce wyszło już całkiem na dobre i można było sobie przypomnieć, co to znaczy być oślepionym słońcem. Oczywiście pokuśtykałam (tak, tak...) by uwiecznić ten widok:

Wracając jeszcze do nocy, to generalnie wydaje mi się, że nasza ekipa dosyć dobrze zniosła te 3 miesiące ciemności. Chociaż nie wszystkim była ona tak obojętna jak mnie. Niektórym trochę doskwierał brak światła (trudno to opisać, ale po prostu było im z tym „źle”), inni zdecydowanie więcej spali i mieli mniej energii. Nikt „nie zwariował”… to stwierdzenie może wydawać się wam śmieszne, ale rzadko, bo rzadko, ale zdarzało się, że niektórzy zimownicy psychicznie bardzo źle znosili ten okres. Stąd też w zasobach stacyjnego ambulatorium mamy leki np. na łagodzenie stanów lękowych itp. Cytując Grę o Tron "Because the night is dark and full of terrors"...
Teraz przed nami całkiem „normalny” okres. Normalny w takim sensie, że będziemy mieć podział na dzień i noc, chociaż ten pierwszy szybko będzie przejmował kontrolę nad drugim. Dnia będzie nam teraz sukcesywnie przybywać aż do ok. 21 kwietnia, kiedy znowu zapanuje dzień polarny i ciemności trzeba będzie szukać za pomocą grubych rolet albo na dnie szafy.

Teraz z jednej strony cieszymy się promieniami słońca, a z drugiej możemy jeszcze podziwiać nocne zorze. Kilka dni temu była naprawdę piękna zorza i wreszcie udało mi się zrobić jakieś przyzwoite zdjęcia (to też trochę zasługa Asi, która pożyczyła mi swój szerokokątny i jasny obiektyw), efekty poniżej:

 

 

Jak wspomniałam wielokrotnie, czas w Hornsundzie mija błyskawicznie. Jak to wygląda w praktyce? Rytm codziennego życia wyznacza dzwon na śniadanie i obiad – odpowiednio o 8:00 i 14:00. Dodatkowo jeśli o 8 nie dzwonił dzwon, a po obiedzie jest deser (tak było latem, jak byli kucharze; my jesteśmy leniwce i nie chce się nam za bardzo piec ciast…) – to zdecydowanie oznacza niedzielę albo… święto wolne od pracy. Tak, tak, mamy tu takie :)
Polarną czasoprzesteń porządkują nieco dyżury stacyjne, a w moim przypadku również dyżury meteo – o tym za chwilę. Latem nieustający dzień polarny skutecznie kasował podział na dzień i noc. Ma to oczywiście swoje plusy – nagle łapiesz się na tym, że idąc na spacer na lodowiec o 20:00, nie musisz brać ze sobą czołówki, bo raczej szybko się nie ściemni ;) Z drugiej strony wszystko zlewa się w jedno i jesteśmy, jak dzieci zagubione w czasie – każdy ma problem, żeby określić jaki jest dzień tygodnia i która godzina.  Czy dziś jest środa czy piątek? Wewnętrzna potrzeba uporządkowania czasu i przestrzeni sprawia, że nagle używamy zegarków, a na pulpicie w komputerze włączony jest kalendarz pokazujący datę i dzień tygodnia. To i tak niewiele daje, uwierzcie mi na słowo.

Mesa i nasze "okno" na świat z pozycji kanapy - w najbliższym czasie życiem będzie kierować grafik olimpijski ;)

Kolejny „porządek” jaki jest tutaj zaburzony to podział na tzw. pracę i dom oraz na dni robocze i weekendy. Mieszkamy w pracy i pracujemy w domu. W praktyce oznacza to, że po śniadaniu możesz w zasadzie iść spać dalej, a w środku nocy wstajesz, bo właśnie przypłynął statek z ładunkiem, który trzeba rozładować. Jak jest pogoda to idziesz w teren w piątek, sobotę i niedzielę, bo w poniedziałek może być kolaps i już nic nie uda ci się zrobić. Poza tym, nie masz problemu żeby spotkać się ze znajomymi po pracy, bo ciągle są gdzieś w okolicy (np. zalęgli się w Twoim pokoju). Nie musisz się też martwić, że zamkną ci sklep, a w domu czeka na ciebie pusta lodówka – tu lodówka zawsze jest pełna, a jeśli czegoś ci brak to zazwyczaj wystarczy przejść się do odpowiedniego magazynu… Oczywiście to ostatnie działa najlepiej zaraz po rozładunku Horyzonta, bo im dalej w las tym… nie ma po co chodzić ;)

Grafik dyżurów na luty - mnie został już tylko jeden :)

Latem, wyznacznikiem czasu były kolejne odcinki najnowszego sezonu „Gry o Tron” – tak, mamy satelitę i dużo programów TV (tak dużo, że nie ma czego oglądać ;). Emisja kolejnych odcinków, powodowała nagłe zapełnienie mesy prawie po brzegi. Potem chłopaki wynaleźli sobie „Złomowisko”, które również stało się wyznacznikiem dni tygodnia. Bo jeśli dziś jest nowy odcinek „Złomowiska” to przecież musi być środa. I tak dalej… W sumie teraz, kiedy już jesteśmy sami na stacji, seriale dalej stanowią pewien wyznacznik czasu, ale już mniej.
Kolejną jednostką świadczącą o upływie czasu są wspomniane dyżury stacyjne. Jest nas 10 osób, a miesiąc ma średnio 30 dni – siłą rzeczy wychodzi, że co 10 dni dyżuruje, nie kto inny, jak właśnie TY. Także jeśli grafik wskazuje, że dziś wieczorem przejmujesz dyżur, to niechybnie minęło już 10 dni…
Mniejszą jednostką czasu jest dyżur meteo - trzydniówka. 3 dni, gdyż jest nas troje „meteorologów” na stacji, a dyżur trwa dobę. Poza tym, jeśli pragniemy wiedzieć, jaki mamy dzień tygodnia możemy  się jeszcze posiłkować innymi wskazówkami. Np. jeśli nasz magnetyk idzie do domku środowiskowego, to powinien być poniedziałek, bo wtedy trzeba zmienić filtr cząstek. Zasadniczo, więcej podpowiedzi już nie ma.
W czasie dnia polarnego jest cały czas jasno, a o porze dnia możesz wnioskować na podstawie pozycji słońca na niebie. Podczas najgłębszej nocy polarnej w zasadzie nie ma do czego się odnieść. Teoretycznie do księżyca, ale ten najczęściej jest niewidoczny ze względu na duże zachmurzenie.  Dopiero teraz na miesiąc przed końcem nocy, widać, kiedy jest południe, bo jest już ciut jaśniej.
W tej jednolitej masie polarnej czasoprzestrzeni każdy polarnik funkcjonuje po swojemu. Jedni zachowują „normalny” rytm – wstają na śniadanie, działają, obiad, kolacja, spać. Inni wstają raczej na obiad, z przerwą na pojawienie się na chwilę na śniadanie.  Tak naprawdę, jeśli bardzo by się chciało, to można przespać cały ten czas (z przerwami na śniadania, obiady i swoją robotę). Szczególnie, kiedy za oknem szaleje groza polarna (o czym już niedługo), oj jak wtedy dobrze mi się śpi…