I jak to z miłością zwykle bywa, przychodzi w najmniej oczekiwanym momencie. Myślisz, że Twoim ideałem są wyspy gdzieś w subtropikach – złocisty piasek, błękitne niebo, soczysta zieleń, kryształowa woda i malownicze fale oraz kolorowe, egzotyczne zwierzęta. Czy sterta nagich, surowych skał, pokryta lodem i śniegiem, może z tym konkurować? Myślisz sobie: „może to i ciekawe, ale to na pewno nie dla mnie”. A potem trafiasz tutaj. Poznajecie się powoli. Widzisz ją, kiedy skrzy się pięknie w blasku polarnego słońca i w momentach, kiedy jest zamglona i zapłakana jesiennym deszczem. Kiedy wieje wściekłym wiatrem ponad 100 km/h i kiedy mieni się wszystkimi odcieniami błękitu lodowca. Kiedy milczy w mroźnym śnie i kiedy grzmi hukiem fal i cielących się lodowców. Czasem powita Cię radosnym śmiechem stada alczyków, a czasem przypomni Ci, że to ona tutaj rządzi razem z niedźwiedziami polarnymi. A czasem, jeśli cierpliwie poczekasz, sama przyjdzie do ciebie pod postacią płochliwego renifera albo ciekawskiego lisa polarnego.

I tak przyglądacie się sobie codziennie, aż pewnego dnia budzisz się i nie chcesz już wyjechać. Jak to w miłości, serce z zasady stoi w sprzeczności z rozumem. Po prostu. Nie ma tu logicznego wytłumaczenia – tak samo z ludźmi. Dlaczego podoba ci się właśnie ta osoba, a nie inna? Spotykasz setki ludzi, ale tylko niektóre wywołują u Ciebie szybsze bicie serca i nieprawidłowy zapis EKG. Nawet jeśli na logikę to zupełnie bez sensu. Tak samo jest z Arktyką. Odwiedzasz wiele miejsc, ale tylko tutaj serce bije Ci mocniej, a w brzuchu czujesz to dziwne uczucie gorąca.

Arktyka zmienną jest. Dzisiaj piękne słońce, jutro huragan. Zatoka wypełniona po horyzont lodem, za godzinę może być całkowicie pusta. Miało wiać dwa dni, będzie wiać tydzień. Arktyka jest też wymagającą Panią. Wiatr, śnieg, lód, szczeliny na lodowcach, fale, mgły, ciemność, niedźwiedzie. Trzeba chronić oczy przed światłem w czasie dnia polarnego, a ciało przed wiatrem i mrozem w czasie zimy. Trzeba planować i być przygotowanym na różne okoliczności - co jeśli skuter zepsuje się na środku lodowca? Jeśli bateria w GPSie padnie na mrozie, a Ciebie dopadnie mgła? Co jeśli stracisz łączność radiową ze stacją, a będzie potrzebna Ci pomoc? Co jeśli otworzy się nagle pod Tobą szczelina na lodowcu (np. taka głęboka na 20 m)?

Ach ta Arktyka... jak to w życiu bywa, nie zawsze możemy być z tymi, w których się zakochamy. Rzewnie płakałam, kiedy Hornsund znikał we mgle, w dniu w którym odpływaliśmy do Polski w 2018 roku. I tak jak trudno zapomnieć pierwszą miłość, tak i tutaj, moje myśli ciągle wracały do Arktyki…
Co tu zrobić, żeby móc tam być?
Czy to miłość, choroba czy uzależnienie?
Cóż, jeśli miłość, to jestem zakochana. Jeśli choroba, to jestem chora. A jeśli uzależnienie, to jestem uzależniona. Choć jako znana romantyczka, oczywiście wybieram polarną miłość :)

Mogłabym się gapić przez to okno chyba przez całą wieczność...

Jeżeli ta wyprawa miała by mieć jakiś podtytuł to chyba powinien on brzmieć „AWARIA”. Tak, siedem lat temu nie działo się nic… no dobra, dobra, coś jednak działo, bo na przykład jeden PTS zatonął, a w drugim spalił się silnik (co zakończyło jego żywot). Ale poza tym drobnym szczegółem, już nic nadzwyczajnego się nie działo. Może dwie duże awarie w bilansie wyprawy równoważą mnóstwo drobnych? W każdym bądź razie, na tej wyprawie awaria goni awarię i wszystko się rozlatuje. Pontony, agregaty, zamrażarki, chłodnie, ciągniki, sztucery, kanalizacja… Ah! Jeszcze mieliśmy awarie zdrowotne i osobowe przecież. Do wyboru, do koloru!

Tralala będziemy naprawiać agregat!

Awarie w domu to rzecz zupełnie normalna. Nic nie działa wiecznie i w końcu kiedyś trzeba kupić nową lodówkę albo wymienić kanapę. Różnica między awarią „polarną”, a „normalną” polega na tym, że w Polsce (tudzież gdzieś w bardziej cywilizowanych obszarach) zaraz po wystąpieniu usterki jedziecie do sklepu i kupujecie co trzeba, albo wzywacie fachowca, który załatwia to za was. Jeśli macie wielkiego pecha i lodówka zepsuje się Wam w Święta, to w najgorszym przypadku jakoś wytrzymacie te kilka dni do otwarcia sklepu albo zamówienia przez internet. Walnęła Wam uszczelka pod zlewem? Pyk! Lecicie do jakiejś tam Remontoramy czy innego Gwoździobudu, kupujecie uszczeleczkę i szczęśliwie ją sobie wymieniacie. Proste. To co jednak jest proste „u Was”, „u nas” na północy potrafi stać się katastrofą. Nasze najbliższe sklepy to nasze stacyjne magazyny. Plus jest taki, że są czynne 24 godziny na dobę przez 7 dni w tygodniu. Minus? Niestety nie ma w nich wszystkiego, a dostawy są średnio dwa razy w roku. Co więcej, te dostawy ktoś musi zaplanować. Jeśli poprzednia wyprawa nie zadbała o zamówienie różnych części eksploatacyjnych, a kolejna to przeoczy w okresie lata (czyli między pierwszym, a drugim rejsem statku), to awaria w czasie zimowania oznacza (cytując klasyka): „Houston, mamy problem!”. I nagle głupia uszczelka za przysłowiowe 5 złotych może sprawić, że na przykład przestanie Ci działać system filtrowania wody w stacji. Co z tego, że masz filtry, jak nie możesz ich zmienić? Oczywiście w takich momentach uruchamia się polarna kreatywność, gdyż jak powszechnie wiadomo "potrzeba matką wynalazku". Może da się rozmontować coś innego i przełożyć daną część? Może da się jakoś dorobić? Jeśli nie da się zastosować finezyjnych rozwiązań, do akcji wkracza polarna partyzantka, czyli trytytki i słynna "srebrna taśma". Cóż, trzeba jakoś dotrwać do rejsu z zaopatrzeniem albo chociaż do pierwszych gości, którzy mogą nam już coś przywieźć.

Urządzenia również po iluś latach zaczynają szwankować… i wygląda na to, że nasza wyprawa trafiła na wieloletnią kumulację. Dlatego część sprzętów w stacji mamy zdublowanych, jak chociażby zmywarkę czy bojlery. Ale nie da się zdublować wszystkiego, bo zwyczajnie nie ma tutaj tyle miejsca. W październiku padła nam skrzyniowa zamrażarka wypakowana po brzegi nabiałem. Czym tu się przejmować powiecie? Przecież to Arktyka, zima, to przecież jest mróz, więc nic się nie stanie. Niby tak, ale nie usypiemy teraz przed stacją stosu ofiarnego z żółtych serów i twarogu, bo zaraz zainteresują się tym inni mieszkańcy Arktyki, którzy to mają doskonały węch. Poza tym wiadomo jak to z pogodą, niby Arktyka, niby mróz, ale i tu przychodzą czasem odwilże zimą (właśnie mamy takową za oknem), a wcześniej czy później jednak przychodzi wiosna i wszystko rozmarza… Szczęśliwie, mieliśmy wystarczająco dużo miejsca w innych zamrażarkach, że nie byliśmy zmuszeni do miesięcznej diety nabiałowej ;)

Romantyczny dyżur stacyjny bez prądu...

Pomyślmy, co tam dalej? Zatkana rura kanalizacyjna? Wzywasz WUKO i po problemie. Do nas WUKO niestety nie dociera, a jeśli sami nie usuniemy takiego problemu, to grozi nam „gów…” powódź albo chodzenie z wiaderkiem do fiordu. Ewentualnie działanie bezpośrednio na łonie natury tj. na brzegu fiordu, ale przy niektórych warunkach pogodowych wyjście za „potrzebą” zakrawa tutaj co najmniej na sport ekstremalny. Wyobraźcie sobie  - wiatr w porywach ponad 100 km/h, a wy musicie sprawę załatwić na brzegu fiordu, który jest oblodzony, fale i wiatr szaleją, jedną ręką trzeba trzymać nabity sztucer i zachować czujność, czy aby ze śnieżnej zamieci nie wyłania się niedźwiedź polarny, a drugą ręką trzeba trzymać spodnie, żeby nie odleciały albo siebie. I jeszcze utrzymać równowagę w pozycji najazdowej (dobrze, że nie trzeba kończyć telemarkiem, choć ta figura na lodzie przychodzi często dość naturalnie). Pomijam w tym wszystkim kwestię odmrożenia sobie pewnych części ciała, które muszą zostać wystawione na działanie zewnętrznych czynników atmosferycznych. Nie wspominając o tym co się na takim wietrze dzieje z… no, nieważne. W każdym bądź razie, taki scenariusz też nam przez chwilę groził i w zasadzie grozi nadal (dopóki helikopterem nie doleci nowa sprężarka do naszej oczyszczalni ścieków). Przykładowo wczoraj mieliśmy obowiązkowy „dzień dziecka”, bo cała woda w stacji została „zakręcona”, ze względu na awarię oczyszczalni właśnie. Szczęśliwie dzisiaj udało się to jakoś tymczasowo uruchomić, więc znowu można radośnie spuszczać wodę w toalecie ;) I uwierzcie mi, to naprawdę cieszy!

O awariach prądowych nawet nie wspominam. Liczba przypadków, kiedy znienacka zgasło światło na stacji zdecydowanie przekroczyła dopuszczalny limit, a może nawet ustanowiła nowy rekord wszechczasów horsundzkich (a to jeszcze nie koniec wyprawy!). Brak prądu na stacji ma akurat najwyższy priorytet, bo wiecie… jak nie ma prądu to wszystko staje. Dosłownie. Grzejniki nie działają, lodówki nie działają, kuchnia indukcyjna nie działa, sprzęt pomiarowy nie działa, wody nie ma… i właśnie dlatego mamy dwa agregaty, które działają wymiennie. Jak coś się dzieje z jednym, to mechanik załącza drugi i zabiera się za serwis awarii. A że tych nam nie brakuje, to ja na przykład umiem już czyścić wymienniki ciepła i zmienić uszczelniacz na wale w agregacie :D

Podsumowując, dzieje się! Przytoczyłam tu zaledwie kroplę z oceanu naszych wyprawowych problemów technicznych. Jak tak dalej pójdzie, to będziemy mogli założyć pierwszą hornsundzką „Encyklopedię awarii i usterek”…

"Drobna" dziura w pontonie... kleiliśmy to chyba z tydzień w 6 osób, ale działa :)

Wczoraj były walentynki, to chyba dobry moment żeby napisać co nieco o uczuciach. Och, tych akurat w Arktyce nie brakuje. Wbrew pozorom, w tej ascetycznej krainie skał, śniegu i lodu można spotkać (i osobiście przeżyć) całe spektrum uczuć. Powiedziałabym nawet, że to surowe, ekstremalne otoczenie oraz fizyczna izolacja od reszty świata potęguje wszystko, co tutaj odczuwamy. Czujemy wszystko „bardziej”. Bardziej tęsknimy, bardziej się cieszymy, bardziej się złościmy…

W Polsce, wszystko jest na wyciągnięcie ręki – w tym znajomi. Jest też cała masa rozpraszaczy - milion zajęć, spraw, możliwości. Wszystko pędzi (dobra, tutaj też pędzi, ale jednak jakoś inaczej). Kiedy od naszych bliskich dzielą nas tysiące kilometrów, a za oknem panuje noc polarna, wyje arktyczny wiatr i szaleje zamieć śnieżna, jest chwila na refleksje. Odległość i czas weryfikują nasze znajomości. Pokazują, które relacje są silne, a które wątłe, za kim tęsknimy bardziej, a za kim mniej. Czasem odkrywamy niektóre osoby na nowo, czasem dociera do nas, że niektóre ścieżki to ślepe zaułki. Małe gesty nabierają tutaj wielkiej mocy. Wiadomości, smsy, maile, fotki przesyłane komunikatorami – mam wrażenie, że docenia się to dużo bardziej. Chyba nigdzie zwykła pocztówka czy list nie cieszy tak bardzo jak tutaj, kiedy patrzysz na lądujący za oknem śmigłowiec, a potem nieoczekiwanie dostajesz przesyłkę. W zasadzie nie jestem pewna czy to reguła, może tylko ja mam takie przemyślenia…

Skoro walentynki, to skupmy się jednak na miłości. Można ją tu znaleźć, można też ją stracić. Hornsundzkie statystyki nie prezentują się najlepiej, jeśli idzie o „przetrwanie” par czy małżeństw – większość, która tu przyjeżdża razem, wyjeżdża osobno. Wyprawa polarna działa jak wzmacniacz i katalizator pewnych zdarzeń. Jeśli gdzieś jest jakieś małe pęknięcie, tutaj stanie się wielką wyrwą. Tak jak wspomniałam, tutaj wszystko jest „bardziej”, więc jeśli na co dzień coś kuleje, tutaj się przewróci. Cóż, można to nazwać brutalną weryfikacją. O miłosnych perypetiach, romansach i rozwodach w Hornsundzie można by napisać książkę pełną szalonych zwrotów akcji ;)

Szczęśliwie, to tylko jedna strona medalu. Jest też druga, jaśniejsza, gdzie mamy wszystkie te pary, które poznały się tutaj i do dzisiaj są razem. Tak, są też takie :) W Arktyce można znaleźć miłość. Nie tylko w rozumieniu spotkania „tej drugiej połówki”. Wszak istnieją różne rodzaje miłości. Można tu znaleźć miłość do siebie, do naszego życia, czy naszych przyjaciół. Wreszcie, można zakochać się w samej Arktyce…  

Zakochać się – większość z nas zna to uczucie z autopsji. Te słynne „motyle w brzuchu”, kiedy w pobliżu pojawia się obiekt naszych westchnień. Ten euforyczny stan radosnego uniesienia. Szybsze bicie serca. Dziwny uśmiech przyklejony do twarzy, który trudno wytłumaczyć. Myśli, które cały czas wędrują do tej osoby. Szalona tęsknota, kiedy nie jesteście razem. Czy można to wszystko czuć w odniesieniu do miejsca? Tak, Arktyka może skraść serce. Moje skradła osiem lat temu. Co więcej mogę Wam napisać? Serce z zasady stoi w sprzeczności z rozumem.

I tak oto znowu tu jestem, z Arktyką. Kto mnie zna, wie, jak bardzo za nią tęskniłam przez te siedem lat. Cały czas siedziała mi w głowie, jak w piosence Kylie Minogue „Can’t get you out of my head”. Teraz patrzę za okno i uśmiecham się do wszystkich odcieni bieli. Do lisa polarnego, który zagląda mi do pokoju przez okno. Do zamieci śnieżnej, kiedy wieje w porywach ponad 100 km/h. Do lodu, który przybiera niesamowite kształty i kolory. Do zorzy polarnej, która tańczy na niebie. Spędziłam tutaj w sumie już ponad 1,5 roku mojego życia i wcale mi się nie znudziło. Niektórzy są tu krócej, a mówią, że jest jak w więzieniu – cały czas stacja, te same góry, skały. Cóż, ci pewnie już tu nigdy nie wrócą. Dla mnie natomiast tu jest jak w domu. W zasadzie do pełni szczęścia brakuje mi tutaj tylko Was (kto wie, ten wie ;), żeby pokazać Wam ten piękny i delikatny świat zagrożony zniknięciem, cieszyć się nim wspólnie, odkrywać i zachwycać.

Czasami spotykamy kogoś i jest jak w wierszu Jana Twardowskiego „Spotkanie”:

Ta jedna chwila dziwnego olśnienia
kiedy ktoś nagle wydaje się piękny
bliski od razu jak dom
kasztan w parku
łza w pocałunku
taki swój na co dzień
jakbyś mył włosy z nim w jednym rumianku

 Mam wrażenie, że tak było ze mną i z Arktyką. Post-walentynkowo życzę Wam takich spotkań właśnie :)

I cały misterny plan w ...

 „… przychodzi dzień, a po burzy spokój”

To już! Przedwczoraj, w środę, oficjalnie pożegnaliśmy noc polarną. Dokładnie o 11:21 słońce wzniosło się wreszcie nad horyzont – pierwszy wschód słońca! Ale fajnie! Warunki wydawały się być idealne – piękna wyżowa pogoda, mróz, prawie bezwietrznie, a na niebie nie było praktycznie ani jednej chmurki. Praktycznie, bo jedyne chmurki jakie były, były bardzo daleko od nas, tuż nad Morzem Grenlandzkim. I to właśnie ten jedyny cienki pas chmur jaki w środę był na niebie, sprawił, że NIE ZOBACZYLIŚMY pierwszego wschodu słońca. Arktyczna złośliwość. Mogliśmy sobie obejrzeć fascynujący spektakl przesuwającej się słonecznej poświaty, jaka wydostawała się zza chmur i przez krótką chwilę można było dojrzeć fragment słońca, przez dziurę w warstwie chmur niczym przez dziurkę od klucza (w naszym przypadku od słońca). Trudno. Uwieczniłam to time-lapsem. Na pocieszenie (moje własne) mogę napisać, że mało która wyprawa ma szczęście, aby obejrzeć ten pierwszy wschód słońca po nocy polarnej. W znakomitej większości przypadków, chmury są tak samo złośliwe.

A tak już było wczoraj...

Jakby jednak nie patrzeć, noc się zakończyła. Za nami „pierwszy” dzień – trwał zaledwie jedną godzinę i czterdzieści minut. Na szczęście teraz bardzo szybko będzie nam tego „dnia” przybywać – codziennie około 30 minut. W tym tempie za tydzień, 22 lutego, będzie trwać już sześć godzin! Z każdym kolejnym dniem słońce będzie też wznosić się coraz wyżej na niebie, dzięki czemu będzie coraz więcej okazji, aby cieszyć się bezpośrednimi promieniami słonecznymi. I tak aż do połowy kwietnia, kiedy znowu zacznie się dzień polarny i polarny cykl życia zatoczy koło.

A my? Budzimy się po tej bardzo długiej nocy, która trwała 106 dni. Można się było nieźle wyspać ;) Kiedy zaczęła się w październiku, nuciłam sobie pod nosem „Hello darkness my old friend” z utworu Sound of Silence Simona & Garfunkela, uśmiechając się pod nosem. To już druga noc polarna w moim życiu! :D Wiedziałam więc, że nie jest taka straszna. W zasadzie to nawet ją lubię, toteż te 106 dni ciemności (nie takiej absolutnej, o czym już pisałam), minęło mi ekspresowo. Wcale się nie nudziłam. Były zorze, gwiazdy i pełnie księżyca. Była groza polarna (muszę w końcu o tym napisać). Była cisza… i znowu, „Sound of silence” doskonale pasuje.

Powrót światła to też powrót energii. Przynajmniej u mnie, jak patrzę na ten biały krajobraz, to chciałabym już codziennie latać na skiturach albo biegówkach. Niestety, mój dziki entuzjazm na razie nie udziela się wyprawowym kolegom, którzy ewidentnie się rozleniwili (mimo regularnego chodzenia na siłownię), ale może bliżej im do niedźwiedzi brunatnych i muszą się po prostu jeszcze obudzić ;) A że ja przecież „polarna” to wiadomo, szaleństwo :)

Anula i niedźwiedź polarny

 

Styczeń był u nas całkiem mroźny, na tyle, że zamroziło też „Mrożone Kopytka”. Gdybyście zapytali mnie „Co tam u Was?”, pierwsza odpowiedź jaka przychodzi mi do głowy to „Nic.” Stacja polarna, śnieg, mróz, noc polarna… dzień jak co dzień. Polarna rutyna. Od trzech miesięcy siedzimy prawie cały czas w stacji, bo za oknem nie za bardzo są warunki, żeby gdzieś łazić, nie licząc niezbędnych pomiarów w terenie. Inna sprawa, że poza mną nie ma tutaj entuzjastów nocnych wypadów na skitury na przełęcz. Może z nadejściem dnia i jasności to się zmieni? Zobaczymy. A jeśli już o jasności mowa, to tej mamy z każdym dniem coraz więcej. Formalnie nadal panuje u nas noc polarna, ale w ciągu dnia jest już na tyle jasno, że nawet przy pełnym zachmurzeniu nie potrzebujemy używać latarek. W sumie to jest nawet trochę dziwne – tak bardzo przyzwyczaiłam się do ciemności, że kiedy dostaję od Was jakieś fotki albo gadam na wideo w ciągu dnia, to zadziwia mnie jasność, jaka panuje za Waszymi oknami. Niemniej powrót jasności w nasze  hornsundzkie progi to rzecz miła. Jakby nie patrzeć, zdecydowanie łatwiej działać, kiedy widać, co się dzieje dookoła. A dokładnie za pięć dni, 12 lutego powitamy pierwszy wschód słońca! Chociaż patrząc na prognozy, bardzo możliwe, że będzie to powitanie niezwykle symboliczne. Jeśli jeszcze zastanawiacie się, dlaczego może być to symboliczne, to znaczy, że nie czytaliście moich poprzednich wpisów. Zatem, dla tych co nie wiedzą – oczywiście, przez chmury, które bardzo rzadko nas opuszczają w tym sezonie i przesłaniają nam cały świat.

Wróćmy jednak do meritum, bo znowu zboczyłam z tematu. Czy rzeczywiście NIC się u nas nie dzieje? Może to co ja traktuję jako „NIC”, dla Was byłoby czymś ciekawym? To NIC wydaje mi się w ogóle bardzo zapracowane, bo niby "nic", a dni przelatują mi ekspresowo (już luty!), choć w pierwszej chwili nieszczególnie umiem powiedzieć na czym. Polarna papka-czasoprzestrzenna. Jakby się jednak zastanowić, to a to dyżur meteo, a to jakieś ćwiczenia na siłowni, a to film, a to serial, administracja, WOŚP, kierownikowanie, łączenia z radiem i telewizją, porządki stacyjne, a to po prostu posiedzieć i pogadać albo poczytać książkę.

Czy „Mrożone Kopytka” skuły się lodem tylko ze względu na relatywny brak czasu? Nie… Chciałabym opisać Wam całe mnóstwo rzeczy, ale kiedy próbuję coś napisać, słowa jakoś zupełnie mi się nie składają ostatnio. Napiszę jedno, dwa zdania i w głowie nastaje pustka. Można by powiedzieć, że pustynia polarna, czyli klasyczna „niemoc twórcza”.

Tu mała dygresja geograficzna – pustynie polarne to nie żaden mój wymysł! Większości ludzi pustynia kojarzy się z upałem, słońcem i piaskiem, a mało kto wie, że w geografii wydzielamy również pustynie polarne (lodowe). Wyobraźcie sobie taką Saharę tylko, że zamiast piasku jest głównie lód i śnieg, a zamiast upału mróz. Dlaczego obie te krainy nazywamy pustynią? Przede wszystkim dlatego, że są to tereny o znikomej rocznej sumie opadów (poniżej 200 mm rocznie). Dodatkowo, obejmują zazwyczaj znaczne obszary i są pozbawione stałej, zwartej pokrywy roślinnej. I teraz ciekawostka: największa pustynia na świecie to… wcale nie popularna Sahara, lecz… pustynia antarktyczna, za którą uważa się całą Antarktydę. Polecam zanotować ten fakt w pamięci – świetnie przydaje się przy zakładach „o piwo” ;)

Co do niemocy – mam pozaczynane chyba z 10 wpisów i drugie tyle pomysłów na kolejne, ale jakoś żadnego nie mogę skończyć. Chociaż ten idzie mi nadzwyczaj sprawnie :O To może na wszelki wypadek już go zakończę...

Powoli idziemy w stronę światła...

Jak to mówią „Święta, Święta… i po Świętach”. Jak wyglądają Święta na stacji polarnej? To takie sztandarowe pytanie, które zawsze dostajemy od mediów przed Świętami Bożego Narodzenia. Wy zmagacie się z przedświątecznymi zakupami, a my z prośbami o wywiady i łączenia „na żywo” z radiem i telewizją, które pojawiają się jak grzyby po deszczu. Przecież gdzie, jak gdzie, ale u nas powinny być „białe święta”. Fakt.

Pasterken :)

 

Tak oto dojechaliśmy do najciemniejszego punktu wyprawy. Przesilenie zimowe. Narzekacie, że u Was tak ciemno cały dzień? U nas dzisiaj noc trwa 15 godzin (dokładnie 14 godzin 59 minut), kolejne 5 godzin przypada na zmierzch astronomiczny (to w zasadzie również noc, bo dla naszego oka, jest równie ciemno), a pozostałe 4 godziny to zmierzch nawigacyjny (czyli da się zobaczyć lekko podświetlony kawałek nieba w okolicach 12:00, na tyle, żeby zobaczyć kontur gór). Podsumowując, ciemno jest tylko przez 20 godzin! Czasem świeci też księżyc (nasze „nocne, czarne” słońce), a jak jeszcze dojdzie do tego zorza to już w ogóle można sobie przypomnieć, że człowiek czasem rzuca cień! Ta noc polarna to jednak przereklamowana… Natomiast już od jutra możemy zacząć śpiewać „Iść, ciągle iść w stronę słońca…”, bowiem z każdym dniem, ta słaba poświata, którą czasem (zgadujcie dlaczego… chmury, chmury…) możemy zobaczyć w samo południe, będzie się stawać coraz jaśniejsza i z każdym dniem będzie trwać ciut dłużej. Chociaż jakby to przeanalizować, to w zasadzie nie my będziemy iść w stronę słońca, tylko słońce będzie iść do nas. Na romantyczną randkę ze Słońcem umawiamy się na 12 lutego (akurat przed walentynkami), kiedy nadstawiać będziemy nasze wyblakłe lica, aby popieścił je pierwszy, delikatny promyk Słońca. Chyba, że… pewnie już wiecie, zaczyna się na „ch” ;) CHMURY!

Hornsund w środku nocy polarnej i księżycem w tle

To jednak dopiero za "chwilę", a za "sekundę" Święta! Wracamy więc do gotowania!

Czarne słońce Hornsundu...

Arktyka. Spitsbergen. Stacja polarna gdzieś na totalnym odludziu. Dookoła nic, tylko mróz, śnieg, lód i niedźwiedzie polarne. Brzmi groźnie, prawda? Wyprawa polarna! Część osób słysząc to, z automatu wyobraża sobie wyprawy pokroju Shackletona albo Amundsena. Heroiczni śmiałkowie (lub też wariaci, jak kto woli) zmagający się z ekstremalnymi mrozami (co najmniej rzędu -30 C), smagani arktycznym wiatrem (wiejącym co najmniej 100 km/h) i ścigani przez niedźwiedzie polarne (co najmniej bardzo wygłodniałe). Mówiąc krótko: niebezpieczeństwo czyha na każdym kroku!

Współcześnie, powiedziałabym, że największe zagrożenie dla polarników może stanowić… kolega z wyprawy, któremu zje się ostatni ulubiony batonik lub… brak internetu bądź prądu ;) No dobra, tak naprawdę to realnym zagrożeniem są oczywiście niedźwiedzie polarne. Choć w okolicach stacji spotyka się je już coraz rzadziej (średnio kilkanaście razy w roku), to jednak nadal nigdy nie wiesz, kiedy jakiś się tutaj zabłąka i w jakim akurat nastroju będzie (wiem co mówię – doświadczyłam tego osobiście). Nie bez powodu wszędzie poruszamy się uzbrojeni w pistolety sygnałowe i sztucery z ostrą amunicją. I dobrze, bo tego lata, a właściwie to tej jesieni, okazało się, że broń jest potrzebna, bo niebezpieczne są nie tylko niedźwiedzie, ale również… uwaga, uwaga… renifery. Tak! RENIFERY! To nie jest przejęzyczenie. Renifery, zwane przeze mnie roboczo „głupolami” (serio, tak się zachowują…) choć wyglądają słodko (spójrzcie na te pyski!) i niewinnie, to jak się okazuje, potrafią mieć mordercze zapędy. Przekonał się o tym pewien pan profesor, który jest doświadczonym polarnikiem ispędził pół życia w Hornsundzie. Nieświadomy zagrożenia spokojnie przemierzał tundrę wraz ze swoim studentem. Po drodze mijali renifera – dzień jak co dzień tutaj. Z zasady te urocze głupole boją się własnego cienia, a głośniejsze kichnięcie w odległości kilku metrów sprawia, że uciekają w popłochu o mało nie gubiąc własnych kopyt. Młode renifery natomiast bywają czasem ciekawe, co to za dziwne stwory na dwóch nogach kręcą się po tundrze i pachną jakoś inaczej. Te młode, przy odrobinie szczęścia i cierpliwości, potrafią podejść do człowieka dosłownie na wyciągnięcie ręki. Żeby tak się stało, należy zachować całkowity bezruch, bo wystarczy mocniej mrugnąć, a już będą uciekać z dzikim przerażeniem w oczach. Cud, że nie łamią sobie przy tym nóg!

Zrzut artykułu ze Svalbardposten

W tłumaczeniu Googla... :)

Renifer przeżył, gdyż zniknął z miejsca swojego miłosnego uniesienia, na stacji natomiast zapanował: „renifer-terror”. Wszyscy nagle zaczęli patrzeć nieufnie na te pocieszne istoty, a widok zbliżającego się renifera zaczął wywoływać u niektórych przerażenie. W końcu nigdy nie wiesz, kiedy Cię jakiś zaatakuje (mniejsza o to czy z miłości czy z wścieklizny...). Na wszelki wypadek może jednak lepiej omijać głupole z daleka. Niedźwiedzie, renifery… ciekawe co może nas spotkać ze strony lisów polarnych tej zimy? Jak pisał pan Krzysztof Kościelski:

 „Wiedz, że zwodnicze są lica
- co kica, bywa zbrodnicze:
Nawet najsłodszy króliczek
Może ci przegryźć tętnicę.”

Odkąd słońce zaszło nam na dobre, z każdym dniem coraz bardziej zanurzamy się w ciemność nocy polarnej. Świt przechodzi bezpośrednio w zmierzch. Od dzisiaj towarzyszyć nam będzie już tylko świt/zmierzch morski (zwany też nawigacyjnym) i astronomiczny oraz oczywiście najczarniejsza z czarnych nocy (aktualnie trwa już ponad 12h). Teraz już nawet przy wyjściu w „najjaśniejszym” momencie dnia przydaje się latarka.

Za oknem praktycznie non-stop ciemność, zimność i wietrzność… co tu robić?! Czy to wszystko oznacza, że jest nudno? Bynajmniej! O ile tylko nie wisi nad nami ołowiana zasłona chmur to… może być całkiem fajnie, zakładając, że lubicie fotografię, a w szczególności astrofotografię. Pewnie zastanawiacie się, co ciekawego można znaleźć w arktycznych ciemnościach? Moim zdaniem całkiem sporo. Pamiętajcie, że w promieniu 140 km od nas nie ma żadnej cywilizacji. Zatem jeśli wyłączymy stacyjne oświetlenie i spojrzymy w górę, naszym oczom ukaże się przepiękny gwiezdny spektakl z Gwiazdą Polarną w roli głównej. Jeśli przyjrzymy się jej odpowiednio długo przez obiektyw aparatu, okaże się, że w stosunku do innych gwiazd, jest dosyć mało ruchliwa. Szczerze mówiąc, zawsze marzyło mi się zrobienie zdjęcia pokazującego jak wiruje cały ten firmament – i wreszcie, mam to! I chociaż może to jeszcze nie jest idealnie taki kadr jakbym chciała, to i tak już cieszy :)

Poza ruchem gwiazd możemy też podziwiać bardziej dynamiczne spektakle – tym razem główną rolę przejmuje subtelna Aurora Borealis, czyli zorza polarna. Ach! Jak ja lubię te zorze! Niebo zalane tańczącymi zielonymi smugami. I znowu nic tylko stać z aparatem i próbować uchwycić ten taniec... I kiedy tak patrzysz, jak opadają na Ciebie te świetlne kurtyny, to czasem naprawdę paszcza człowiekowi sama się otwiera by wydać bezwiedne „łaaaaaał!”.

Jest jeszcze księżyc. Ten łysy jegomość też potrafi stworzyć klimatyczny nastrój i całkiem nieźle rozświetlić nam ciemności nocy polarnej. Oczywiście, o ile nie blokują go chmury…

Skoro już o wilku o mowa… wreszcie są i te przeklęte chmury, które z zasady wszystko utrudniają, ale czasem… robią robotę. A jeśli kilku z tych wyżej wymienionych aktorów postanowi zagrać w tym samym spektaklu, to na zdjęciach albo timelapsach naprawdę można uzyskać efekt WOW!

Lubię te fotograficzne nocne zabawy. I muszę powiedzieć, że czasem nawet coś fajnego z tego wychodzi :) Jeszcze żeby tylko niedźwiedzie polarne wcześniej się jakoś anonsowały, że zamierzają się kręcić po okolicy, to by było super. Tak to człowiek stoi w tych ciemnościach przy statywie i każde skrzypnięcie śniegu budzi wyobraźnię: „Co to było?!”. Czy to tylko wiatr? A może… no właśnie, a może to jednak misiek, a te jak wiemy, potrafią pojawiać się dosyć nieoczekiwanie. Można dostać zeza rozbieżnego, bo jedno oko podziwia piękną zorzę, a drugie nerwowo skanuje przestrzeń dookoła. Czyni to z tutejszej fotografii rodzaj sportu ekstremalnego, ale w zasadzie, co na stacji polarnej jest normalne? Tutaj wszystko co dla polarnika jest „normalne”, dla zwykłego śmiertelnika jest z zasady „ekstremalne”. Takie uroki mieszkania na stacji polarnej na końcu świata ;)

Jak część z Was wie, jestem hydrologiem. Proszę nie mylić z hydraulikiem, choć z przepływem w kanałach zamkniętych (czyli tak zwanych rurach), również czasem mamy do czynienia. Czym zajmuje się taki jegomość (jegomościówa? ;P)? Na studiach żartowaliśmy, że hydrolog zawodowo zajmuje się „laniem wody” i przelewaniem z pustego w próżne ;) A na serio, to my – hydrolodzy, zajmujemy się badaniem wody w przyrodzie, w każdej jej postaci. Badamy zarówno ile tej wody jest (w rzekach, w jeziorach czy w lodowcach), jakie ma parametry hydrochemiczne, jak i co się z nią dzieje. To dzięki pracy hydrologów wiemy, między innymi, kiedy grozi nam powódź, ile tej wody „mamy” na danym obszarze, ile wody płynie w rzece, jaka jest wydajność źródła, które miejsca są zagrożone powodzią lub suszą, czy ile wody możemy pobrać na cele gospodarcze, żeby nie ucierpiał przy tym lokalny ekosystem. Chcesz zbudować most na rzece? Nie da rady go zaprojektować bez stosownych pomiarów i obliczeń hydrologicznych. Można by jeszcze długo wymieniać przykłady – hydrologia to niezwykle rozległa dziedzina wiedzy. Każdy z nas codziennie ma z nią styczność - za każdym razem kiedy odkręcamy kran, nurkujemy w jeziorze czy jedziemy na spływ kajakowy.

Zasoby wodne Arktyki na dłoni hydrologa...

To o co chodzi z tym Sylwestrem Hydrologicznym? 31 października, 2024 rok, czwartek. Wydawało by się, że dzień jak każdy inny. Lecz nie dla hydrologa w Polsce, a to dlatego, że właśnie dzisiaj kończy się 2024 rok hydrologiczny, a jutro, 1 listopada zacznie się już rok 2025! Specjalnie piszę, że w Polsce, bo na przykład w Australii, początek roku hydrologicznego przypada na 1 lipca, a w USA na 1 października. O tym, skąd takie dziwne przesunięcie w Polsce pisałam przy okazji poprzedniego HydroSylwestra na Spitsbergenie. Nie chcąc się powtarzać, pozwolę sobie odesłać Was do tamtego wpisu - klik. W mega-uproszczeniu – chodzi o obliczanie bilansu wodnego danego obszaru (ile wody się tam „pojawiło”, a ile „ubyło” w ciągu roku). Nie jest to wcale proste zadanie, biorąc pod uwagę, że woda cały czas krąży w przyrodzie (cykl hydrologiczny – patrz słynna rycina na końcu) i to jeszcze na dodatek występując w trzech stanach skupienia, czyli w stanie ciekłym (woda, deszcz), stałym (śnieg, lód) i gazowym (para wodna). Nie da się tego wszystkiego nagle zatrzymać i zmierzyć. Przyroda ma jednak to do siebie, że lubi działać w cyklach – i to właśnie taki „lokalny” roczny cykl próbujemy odzwierciedlić w bilansie wodnym np. Polski. Dlatego każdy kraj ustala swój „rok hydrologiczny”, który dostosowany jest do jego klimatu i reżimu hydrologicznego rzek tam płynących. Swoją drogą, to oznacza, że prawdopodobnie co miesiąc, gdzieś na świecie jest HydroSylwester :D

A skoro już o wodzie mowa, tu wraz z nocą polarną zawitał do nas mróz i… zamarzła nam rura (ogrzewana notabene), która doprowadza wodę z naszego mini „jeziorka” do zbiornika w stacji. Biorąc pod uwagę, że śniegu na razie za bardzo nie ma, a najbliższe dni również cały czas mają być na „minusie”, to czeka nas chyba kryzys wodny i zbieranie lodu…

Toteż z okazji Nowego Roku Hydrologicznego, tradycyjnie już życzę Wam Wszystkiego Mokrego, a sobie tym razem Wszystkiego Śnieżnego! ;) Panta Rhei!